2 การกลัน่ ลาํ ดบั สวน การแยกสาร เปน กระบวนการแยกสารทม่ี จี ดุ เดือด ตา งกนั ออกเปนสวนๆ โดยการกลนั่ ซํา้ ๆ กันหลาย ๆ ครง้ั อยางตอ เนอื่ งในหอกล่ัน หรอื คอลมั น หลกั การ - สารทีม่ ีเดอื ดต่าํ จะควบแนน และกลั่นตวั กอ น (อยดู านบนของหอกลน่ั) - สารท่ีมจี ุดเดือดสงู จะควบแนนและกลน่ั ตัวทหี ลังตามลาํ ดับ 3. 3 การกลัน่ ดวยไอนาํ้ การแยกสาร ใชสาํ หรับแยกสารทีร่ ะเหยงาย ไมละลายนํ้า และไมทาํ ปฏกิ ิรยิ ากบั นํ้า ออกจากสารท่รี ะเหยยาก เชน สกดั แยกนํ้ามนั หอมระเหย จากสว นตางๆ ของพืช หลักการ เปนวิธีการสกัดสารออกจากของผสม โดยใชไอน้าํ เปน ตัวทําละลาย 4. โครมาโทกราฟแบบกระดาษ (chromatography) การแยกสาร ใชแ ยกสารที่เคลอื่ นท่บี นกระดาษดว ยอตั ราเรว็ ตา งกัน เนื่องจากความสามารถในการละลายของสารในตัวทําละลาย และความสามารถในการดดู ซบั ของตัวดูดซบั ตางกนั เหมาะกบั สารท่มี ีปรมิ าณนอ ย หลกั การ องคป ระกอบของวธิ โี ครมาโตกราฟ มี 2 องคป ระกอบ คือ 1. ตัวทาํ ละลาย ทาํ หนา ทีล่ ะลายและพาสารเคล่อื นไป สารทีล่ ะลายในตวั ทําละลายไดดี จะเคล่ือนทแ่ี ยกตวั ไปกอน สารที่ละลายในตัวทําละลายไดนอ ยจะเคล่ือนทีท่ ีหลงั ตัวทํา ละลายไดแ ก 2.
ตัวดดู ซบั ทาํ หนา ที่ดดู ซับสารและเปนตัวกลางใหสารเคลอ่ื นทีผ่ า นและแยกตัวออก จากกนั สารที่ดดู ซบั ดวยตวั ดดู ซับไดดีจะเคล่อื นที่ชา สารทีด่ ูดซับไดน อยจะเคลือ่ นทเ่ี รว็ 4. โครมาโทกราฟแบบกระดาษ (chromatography) อัตราการเคลื่อนทขี่ องสาร (Rf: Rate of flow) Rf = ระยะทางท่ีเคลอื่ นท่ีได / ระยะทางท่ีตวั ทําละลายเคลื่อนที่ 4. โครมาโทกราฟแบบกระดาษ (chromatography) สารทม่ี คี า Rf นอ ย แสดงวา สารมีสมบัติ ดังนี้ 1. สารเคลื่อนไดชาหรอื นอ ย 2. สารถูกดดู ซบั ไดม าก 3. สารละลายไดนอ ย สารที่มคี า Rf มาก แสดงวา สารมีคุณสมบตั ิดังน้ี 1. สารเคลอื่ นท่ไี ดเร็วหรือมาก 2. สารถูกดูดซับไดนอ ย 3. สารละลายไดด ี 5. การสกดั ดวยตัวทําละลาย (solvent extraction) การแยกสาร ใชแยกสารท่ลี ะลายในตัวทําละลายชนดิ นั้นๆ ไดด ี ในขณะทส่ี ารเจือปนอ่นื ๆ ละลายในตัวทาํ ละลายน้ันไดนอย หลกั การ - ตอ งเลอื กตวั ทําละลายทเ่ี หมาะสมกับสารทต่ี องการสกัด (โดยตวั ทาํ ละลายตองละลายสารทต่ี องการไดม าก แตสะลายสารที่ไม ตองการไดนอย ไมทาํ ใหส ารทต่ี อ งการเปลี่ยนเปนสารใหม และสามารถแยกสาร สกดั ออกจากสารละลายไดง า ย เชน การสกดั นาํ้ มนั รําขา ว) - การละลายสารทต่ี องการสกัดบางครง้ั ตองใชความรอนแกส ารละลาย เพื่อใหสกัดสารที่ตอ งการไดด ีขนึ้ เชน การสกดั สแี ละกล่นิ จากใบชา เมลด็ กาแฟ หรอื ดอกเกกฮวย 6.
shopnwf.com, 2024